Suiker in perspectief editie 47 | februari 2020

“De geur van komkommer zou snackgedrag de gezonde kant op kunnen sturen” |7 Suiker in perspectief, februari 2020 het zogeheten circadiaans ritme, op het olfactorisch vermogen (het vermogen om geuren waar te nemen, ofwel reukzin of -vermogen, red.) (1). “Maar hoe onderzoek je het reukvermogen van slapende mensen? Overigens blijkt uit dat onderzoek dat de reukzin inderdaad verandert in de loop van de dag en het best lijkt te werken rond negen uur ’s avonds.” “Wat onderzoek naar reuk heel interessant maakt, is dat geuren niet te classificeren zijn”, vervolgt Boesveldt. Daarin verschilt volgens haar reuk belang- rijk van het zintuig dat er nauw mee samenhangt, namelijk smaak; er zijn vijf basissmaken bekend, maar mensen kunnen wel een biljoen geuren onder- scheiden (2). Daarbij komt dat smaakvoorkeuren voor een groot deel aangeboren zijn en niet snel veranderen, terwijl de waardering van en associaties bij geuren flexibel zijn: “Bij een citroengeur kunnen we bijvoorbeeld in eerste instantie denken aan de eetbare vrucht, maar die associatie kan uitgebreid worden naar schoonmaakmiddel of shampoo.” Wat smaak en geur gemeen hebben, is dat ze een belangrijke signaalfunctie hebben bij de beoordeling of voedsel niet giftig of zelfs lekker is. “Proeven doe je natuurlijk pas als het eten al in je mond zit. Geur gaat daaraan vooraf en kan je trek zelfs sturen.” Dat geldt niet alleen voor specifieke voedingsmiddelen - ruik je een pizza, dan krijg daar trek in - maar ook voor de neiging naar hoog- dan wel laagcalorische producten. “Dit gegeven gebruiken we onder meer in een proef bij fragiele ouderen in verzorgingshuizen. We verspreiden geuren van etenswaren om te kijken of bewoners daardoor meer trek krijgen en hun voedingsstatus verbetert. Maar we willen ook gaan proberen of de geur van laagcalorische producten als komkommer het snackgedrag in bijvoorbeeld sport- kantines kan sturen richting gezondere keuzes.” Reuk heeft niet alleen een signaalfunctie bij het beoordelen van voedsel. Boesveldt: “De reukzin is het eerste dat uitvalt bij mensen met bijvoorbeeld Parkinson of Alzheimer. Het verlies van het reuk- vermogen is een belangrijke aanwijzing dat er iets mis is met de gezondheid. Mocht er een behandeling voor dit soort aandoeningen gevonden worden, dan is reuk de factor bij uitstek om een vroege diagnose mogelijk te maken.” (1) Herz, R. S., Van Reen, E., Barker, D. H., Hilditch, C. J., Bartz, A. L., & Carskadon, M. A. (2017). The influence of circadian timing on olfactory sensitivity . Chemical senses, 43 (1), 45-51. (2) Bushdid, C., Magnasco, M. O., Vosshall, L. B., & Keller, A. (2014). Humans can discriminate more than 1 trillion olfactory stimuli. Science, 343 (6177), 1370-1372.