Basis HTML versie
Het lichaam laat zich niet voor de
gek houden
Prof. dr. Margriet Westerterp-Plantenga, hoogleraar
voedselinname regulatie bij de mens aan de
Universiteit Maastricht, is co-auteur van een recent
verschenen review over 'sweetness, satiation and
satiety'. Over de begrippen satiation en satiety zegt ze:
'Ze worden beide vertaald met verzadiging. Satiation
betreft de verzadiging die optreedt in de loop van de
maaltijd en satiety is de verzadigde toestand in het
maaltijdinterval.' Satiety wordt ook wel vertaald als
'trek' of 'mate van trek krijgen'.
Het review geeft onder andere de discussie weer over
het verzadigingsvermogen van voedingsmiddelen en
dranken waarbij gebruik is gemaakt van suikers en
kunstmatige zoetstoffen (met weinig of geen
calorieën). Westerterp: 'Dat heeft tot nieuwe inzichten
geleid. Vooral dat naast energiehomeostase ook de
beloningshomeostase een rol speelt in de regulatie van
de voedselinname. De zoete smaak speelt een
onweerstaanbare rol in de regulatie, ze is belangrijk
voor wat wordt genoemd ‘voedselbeloning’ maar
vormt ook een risico voor overdosering.' Westerterp
noemt één van de belangrijke conclusies in het review
naar aanleiding van de vraag, of gebruik van
kunstmatig gezoete frisdrank een hulpmiddel is om de
consumptie van suiker uit gezoete frisdrank te
voorkomen of te beperken. 'Wanneer frisdrank wordt
geconsumeerd om energie te verschaffen werkt
kunstmatig gezoete frisdrank niet. De fysiologie van
het lichaam is te sterk aanwezig om zo voor de gek te
worden gehouden. Maar, wanneer de dorst niet wordt
gelest met water, wat het meest effectief is, maar met
frisdrank, kunnen kunstmatig gezoete frisdranken wel
een bijdrage leveren om te voorkomen dat mensen te
veel suiker via frisdranken consumeren. Die
benadering levert een, zij het geringe, bijdrage aan de
preventie van overgewicht.'
De onderzoeksgroep van Margriet Westerterp doet
onder andere onderzoek naar de mechanismen die er
toe leiden dat mensen eten terwijl ze geen honger
hebben. Ze merkt op dat er verschil is tussen de
gevoeligheid van mensen voor verzadiging, en voor
het belonende effect van eten en drinken. 'Wanneer
iemand de beloning erg hoog vindt, veroorzaakt dat
'eten bij afwezigheid van honger'. Iemand eet dus
ondanks een gevoel van verzadiging.'
Over de uitkomsten van recent onderzoek vertelt ze:
'Uit onze laatste resultaten blijkt dat het verschil in
verzadiging door het voedsel in vloeibare dan wel in
vaste vorm te consumeren, vooral bij eiwitten te zien
is. Eiwitten die in vaste vorm worden gegeten, zijn
veel meer verzadigend dan wanneer ze in vloeibare
vorm (zoals melkproducten) worden geconsumeerd.
Dergelijke verschillen hebben we bij enkel
koolhydraten of enkel vetten niet waargenomen.
Dus, alleen wanneer je het voor één macronutriënt
vergelijkt, bijvoorbeeld voor koolhydraten kies je
hele, verse abrikozen en datzelfde in de vorm van sap
uit een blender; of voor vetten, gesmolten vet opgelost
in bouillon en vergelijken met boter gemengd met
bouillonkruiden. Hetzelfde product wordt dus in vaste
In vaste en in vloeibare vorm
7|
Regulatie voedselinname
Suiker in perspectief, oktober 2012
interview
'Zelfs vloeibaar voedsel, zoals soep
bijvoorbeeld, is verzadigender door het te
eten met gebruik van bestek, dan door het
te drinken.'