Suiker in perspectief Jubileum editie | november 2019

6| Symposium 21 november 2019 Suiker in perspectief, Jubileum 2019 Bovendien zetten consumenten volgens hem vaak wel terecht vraagtekens bij de geloofwaardigheid van de wetenschap: ‘Alleen al de schijn van een belang kan de angst voor onderzoeksbias veroorzaken. Daarbij komt dat diepgewortelde overtuigingen van wetenschappers hun onderzoek echt beïnvloeden en dat wetenschap in sommige opzichten ook niet helemaal betrouwbaar is.’ Hij illustreert dit met een filmpje waarin een onderzoek bewust gemanipuleerd wordt om ‘maar lekker op te schieten en de goede resultaten te verkrijgen.’ Wat wetenschappers, en ook KSV, volgens Haring vooral niet moeten doen, is (onterechte) twijfels ontkennen of ze proberen weg te nemen door consumenten om de oren te slaan met conclusies uit onderzoeken. ‘Als je zeker weet dat de studie waarover je wilt communiceren correct en zonder bias is uitgevoerd, kun je beter de twijfels van je publiek gewoon benoemen. Daarna help je ze, door begrijpelijk en slim met ze mee te redeneren, stap voor stap erachter te komen wat de waarheid is.’ Storytelling De derde spreker, hoogleraar Narratieve Communicatie José Sanders van het Centre for Language Studies aan de Radboud Universiteit Nijmegen, laat zien dat bijvoorbeeld de graag geloofde meningen van bloggers en celebrities soms rechtstreeks ingaan tegen wetenschappelijke kennis. Ze benadrukt dat dit niet alleen het geval is bij suiker: er gaan ook (onzin)verhalen in de media rond over stikstof (“de metingen kloppen niet”) of vaccinatie (“het is gevaarlijk”). ‘De plot van dit soort persoonlijke verhalen over in verzet gaan, verteld door “helden”, is heel krachtig. Mensen leven mee met zo’n rolmodel en projecteren het verhaal op zichzelf. Deze zogenoemde afweerverhalen zijn zo effectief omdat er herkenbare archetypes in te herkennen zijn. ‘Sluipsuiker is de “verborgen verleider”. De “held(in)” van het verhaal is vervolgens heldhaftig genoeg om, onafhankelijk en zonder cadeautjes, deze demon te overwinnen. Dat is een verhaal waar je moeilijk tegenin kunt gaan. De suikersector kan er beter goed naar luisteren, want ze maken de angstige en boze emoties duidelijk waar hun publiek mee worstelt. De sector op zijn beurt kan daar zijn eigen storytelling tegenover zetten. Persoonlijke verhalen van boeren en producenten die op een eerlijke manier laten zien hoe er gewerkt wordt en wat de drijfveren zijn, dragen bij aan de transparantie en het vertrouwen van de sector. Er zijn vast genoeg mensen die blij en trots hun eigen doelen en ervaringen willen delen’, aldus Sanders. Paneldiscussie Tijdens de paneldiscussie deze middag is men het met elkaar eens dat voor een breed gedragen consensus over gezonde voeding het heel belangrijk is dat alle stakeholders meedoen aan het debat erover. Tegelijkertijd wordt geconcludeerd dat het voor wetenschappers soms lastig is hun onderzoeksresultaten op een toegankelijke en genuanceerde manier te delen met het brede publiek. José Sanders voegt daar nog aan toe dat het vaak moeilijk is aan een discussie mee te doen met wetenschappelijke argumenten: ‘Die zijn ingewikkeld en gecompliceerde verklaringen zijn wel reëel, maar helaas niet erg aantrekkelijk.’ ‘Maar’, om met afsluitend cabaretier en weten- schapper Rob Urgert te spreken, ‘bijeenkomsten waar geen problemen worden besproken, zijn helemaal niet leuk. Dus gelukkig voor ons heeft het jubilerend KSV genoeg kwesties om over na te denken.’ ‘Veel mensen denken dat als iets gewoon lekker is, er vast een slechte kant aan moet zitten.’