10|
‘Dialoog over koolhydraten’
Suiker in perspectief, oktober 2017
PROF.DR.IR. GERTJAN SCHAAFSMA
Metabole effecten van k
‘De metabole veranderingen van
vasten komen sterk overeen met
die van een ketogene voeding die
doorgaans veel vet bevat.'
Bij gezonde mensen die lichamelijk actief zijn, is de
stofwisseling volgens Schaafsma voldoende flexibel
om de maaltijden goed te verwerken. Bij mensen
met diabetes is dat voor koolhydraten niet altijd het
geval en dat vraagt om aanpassing van de leefstijl:
voeding, lichamelijke activiteit en afvallen. Maar hoe
ver moeten personen met diabetes en de adviserende
diëtist daarin gaan?
Ketogene voeding
Bij minder dan 10 energieprocent koolhydraten
(< 50 gram/dag) is volgens Schaafsma sprake van
een zeer laagkoolhydraat dieet dat ketogeen is. De
lever gebruikt dan vetzuren om ketonlichamen
te maken die een vervanging zijn van glucose als
brandstof voor de hersenen. Schaafsma: ‘De meta-
bole veranderingen van vasten komen sterk overeen
met die van een ketogene voeding die doorgaans veel
vet bevat. Bij vasten daalt het glucosegehalte van het
bloed evenals de verhouding insuline/glucagon. Na
een aantal uren vasten komt de endogene productie
van glucose uit de aminozuren alanine en glutamine
op gang. Om de spieren te sparen gaat na enige tijd
de lever daarvoor lactaat gebruiken. Tegelijkertijd
worden vrije vetzuren omgezet in ketonlichamen.
Een ketogene voeding kent voordelen maar er zijn
ook mogelijke risico’s aan verbonden: vooral nier-
schade door de zuurbelasting en een onevenwichtige
voeding. De langetermijneffecten van een ketogene
voeding zijn onzeker.’ Vandaar dat Schaafsma geen
voorstander is om een ketogene voeding langer dan
zes weken vol te houden.
Koolhydratencongres 2017
Wat adviseer jij als voedselprofessional?
De hoeveelheid koolhydraten bij diabetes staat volop in de
belangstelling van patiënt en diëtist. In hoeverre kan
iemand een (extreme) koolhydraatbeperking probleemloos
doorvoeren? Schaafsma (emeritus hoogleraar Voeding en
Levensmiddelen Wageningen University) neemt de
metabole effecten van koolhydraten onder de loep en komt
met aanbevelingen.